سندروم تک فرزندی به این باور غلط اشاره می کند کودکانی که خواهر و برادر ندارند از خود ویژگی های نامطلوب نشان می دهند. این مسئله ممکن است برخی از پدر و مادرها را نگران و مضطرب کند و موجب شود که آن ها به همین خاطر به فکر آوردن فرزند دوم باشند. ممکن است شما نیز تک فرزند باشید و در دوران کودکی شما را عنوان فردی خودخواه می شناخته اند و این برچسب را سال ها تحمل کرده اید. در ادامه همراه ما باشید تا به بررسی نشانه ها و تأثیر سندروم تک فرزندی بر کودکان بپردازیم.

سندروم تک فرزندی چیست؟

سندروم تک فرزندی در حقیقت مجموعه ای از مشکلات است که ریشه اصلی آن به تنها بزرگ شدن کودک در خانواده مربوط می شود. اکثر روانشناسان بر این باورند که این سندروم  به طور معمول اثر منعکس کننده منفی برای کودکان تک فرزند به دنبال دارد. سندروم تک فرزندی معمولا پس از تولد کودک مشخص می شود و دارای جنبه رفتاری است تا بیولوژیکی و معمولا در کودکانی دیده می شود که تک فرزند هستند و علاوه بر این عوارض جدی در شیوه زندگی کودک به وجود می آورد؛ زیرا کودکانی که دچار این سندروم می شوند خودمحور، لوس و خودخواه هستند.

این سندروم بر این باور است کودکانی که خواهر و برادر ندارند و تک فرزند بوده، در حقیقت ضد اجتماعی هستند و نمی توانند به طور درست با افراد ارتباط برقرار کنند. گاهی اوقات پدر و مادرها با رفتارهایی که از خود در برابر کودک نشان می دهند می توانند ویژگی ها و خصوصیات منفی مرتبط با این سندروم را در او افزایش دهند. علاوه بر این به علت اینکه این افراد از برقراری ارتباط با خواهر و برادر بی بهره هستند، گرایش های ضد اجتماعی پیدا می کنند. برخی حتی بر این باورند تک فرزندها زمانی که وارد دوران بزرگسالی می شوند نمی توانند با هم سالان و همکاران خود ارتباط سالم برقرار کنند و نسبت به انتقادات حساسیت های تندی از خود نشان می دهند.

نشانه های سندروم تک فرزندی چیست؟

اگر در رفتار و حرکات فرزند خود نشانه های زیر را مشاهده کردید، ممکن است او دچار عوارض سندروم تک فرزندی باشد، به همین خاطر برای این رفتارها باید به دنبال یک درمان مناسب باشید: مایل است در تمام موارد اعتبار داشته باشد. رفتار خوبی با دیگران ندارد. پیوند خانوادگی یا دوستی خود را گسترش نمی دهد، به همین خاطر بیشتر اوقات تنها است. گاهی اوقات دارای اعتماد به نفس، احساسی و خود اکتفا است. با دوست خیالی یا خود صحبت می کند. از بودن در جمع خجالت می کشد. رفتار خوبی با دیگران ندارد. زمان روبرو شدن با مشکلات، آن ها را بیان نمی کند و ترجیح می دهد با مشکلات خود زندگی کند. در معرض توجه زیاد اطرافیان خود قرار دارد. با خوشحالی و شادی مشکل دارد و علاقه ای ندارد شاد باشد. نتایج تحقیقات اخیر در خصوص سندروم تک فرزندی چگونه است؟

در صد سال اخیر، پژوهش های فراوانی در خصوص سندروم تک فرزندی و معایب تک فرزندی انجام شده است. بهتر است بدانید پژوهش اولیه در دوره ای انجام شده که خانواده ها معمولا حاشیه نشین بوده اند. به همین خاطر، کودک تک فرزند خانواده محیط منزوی تر را تجربه می کند و فقط با افراد بزرگسال در ارتباط بوده است. به همین خاطر می توان گفت نتیجه این تحقیق با در نظر گرفتن شرایط زمانی خود اعتبار داشته است، اما در عصر امروز این پژوهش اولیه از لحاظ علمی اعتباری نداشته است و در ۲۰ سال گذشته بررسی قابل توجهی در این زمینه صورت نگرفته است. علاوه بر این می توان گفت استفاده از واژه سندروم دیگر برای این اصطلاح بی معنی به نظر می رسد. نتایج تحقیقات و یافته های امروزی در خصوص تک فرزندی

متخصصین امروزی معتقدند عوامل زیادی بر شخصیت کودکان تأثیر دارد. حقیقت این است که طبیعت برخی از بچه ها محتاط، درون گرا و خجالتی است و تعداد تک فرزندها عامل تعیین کننده در شکل گیری این ویژگی ها نیست. با این حال سندروم تک فرزندی تأثیر زیادی بر باور عموم جامعه داشته که اغلب مردم رفتارهای منفی این کودکان را به تک فرزند بودنشان ربط می دهند. در صورتی که این رفتارها ممکن است از کودکانی که در خانواده های پر جمعیت به دنیا آمده اند نیز سر بزند. تأثیر سندروم تک فرزندی بر کودکان

از مهم ترین و اصلی ترین تأثیرات سندروم تک فرزندی بر کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد: ۱. آسیب نداشتن حامی در آینده

یکی از اصلی ترین آسیب های تک فرزندی به گذر زمان مربوط می شود. اغلب تک فرزندان والدینی دارند که سن آن ها بالاست و از نعمت داشتن مادر بزرگ و پدر بزرگ نیز محروم هستند. آن ها در سن جوانی تنهایی را تجربه می کنند و ممکن است حامی نداشته باشند. این یکی از قسمت های تلخ زندگی افرادی است که تک فرزند هستند، اگر حتی یکی از والدین خود را از دست بدهند، آسیبی که کودک تک فرزند تجربه می کند با کودکان دیگر متفاوت است. ۲. احساس اضطراب و تنهایی در کودک

نداشتن برادر یا خواهر برای کودک تک فرزند موجب می شود تنهایی را بیشتر احساس کند. کودکانی که در خانواده پر جمعیت زندگی می کنند، معمولا با خواهر و برادر خود درد و دل می کنند و فرصت برای مهربانی و همدلی دارند. از سوی دیگر تمرکز والدین روی کودک تک فرزند موجب می شود که او سطحی از اضطراب را نیز تجربه کند.

۳. استرس و اضطراب بالای والدین

در والدینی که یک فرزند دارند اضطراب و استرس بالاتر است، زیرا دائما نگران این موضوع هستند که اتفاقی برای فرزندشان رخ ندهد. به همین خاطر این موضوع کاملا طبیعی است که حجم بالای استرس را به کودک منتقل می کنند و به او آسیب می زنند. محققین بررسی کرده اند احتمال چاقی در کودکان تک فرزند به نسبت همسالان شان بیشتر است و همین استرس و اضطراب والدین سبب ایجاد بیماری ها در کودکان می شود. ۴. پایین بودن رشد مهارت های تک فرزندان

روانشناسان معتقدند خانواده هایی که تنها یک فرزند دارند کودک مهارت های کمتری را نسبت به خانواده هایی که چند فرزند دارند می آموزد. در خانواده های پر جمعیت و چند فرزند، فرزندان با یکدیگر به تعامل می پردازند و نسبت به یادگیری علاقه بیشتری نشان می دهند. زمانی که بیش از یک کودک در خانه هست توجه از او برداشته شده و به شکل ناخواسته کودک کارهای خود را انجام می دهد. کارهایی نظیر انجام تکالیف و غذا خوردن را حتی بدون حضور پدر و مادر نیز انجام می دهد. ۵. ارتباط مداوم تک فرزندها با افراد بزرگتر از خود

یکی دیگر از اتفاقات ناخوشایند سندروم تک فرزندی این است که کودک بلوغ زودرس را تجربه می کند. کودک تک فرزند ناچارا با افراد بزرگتر از خود در ارتباط است و این موضوع موجب شده آسیب های زیادی به او وارد شود. این بلوغ زود هنگام گاهی اوقات تنها از نظر عقلی است و گاهی نیز از لحاظ بلوغ جنسی است. کودک دائما با پدر و مادر، دوستان آن ها، عمه، دایی و خاله در ارتباط است که این دلایل باعث بلوغ زودرس می شود. به همین خاطر با این عوامل کودک کمتر احساس شادی را تجربه می کند.

چگونه می توان مشکلات رایج بین تک فرزندان را با تربیت درست کنترل کرد؟

برخی از راهکارها به تربیت درست کودک تک فرزند کمک می کند، از مهم ترین راهکارها می توان به موارد زیر اشاره کرد: به هیچ عنوان انتظارات غیر واقعی تعیین نکنید

برخی پدر و مادرها انتظارات غیر واقعی از فرزندشان دارند، بر همین اساس خواسته های خود را به آن ها تحمیل می کنند. با توجه به اینکه این کودکان همیشه به اجبار پدر و مادر خود را راضی نگه می داشتند ممکن است در بزرگسالی تبدیل به فرد کمالگرای ناسازگار شوند.

 افرادی که والدین سخت گیری هستند، باید سعی کنند انتظارات خود را مطابق سن و توانایی های ذاتی کودک خود تنظیم کنند. باید به او این اطمینان را بدهید که نیاز نیست همیشه همه چیز فوق العاده و عالی پیش برود. اگر دختر یا پسرتان دوست دارد نقاشی بکشد، لازم نیست حتما هنرمندی ماهر باشد، به جای اینکه از فرزند  خود یک پیکاسوی کوچک بسازید، تلاش کنید روی لذت او متمرکز شوید. لازم نیست بیش از حد از او حمایت کنید

پدر و مادرهایی که از  فرزند خود حمایت بیش از حد می کنند، باعث می شوند که کودک خطر زیادی احساس کند، بر همین اساس طبیعی است که بیش از اندازه محتاط شوند. به عنوان مثال زمانی که کودک راه رفتن را آغاز می کند، مدام دور او می چرخند تا آسیب نبیند. اگر با کسی وارد دعوا شد، سریع او را نجات می دهند. تا زمانی که پدر و مادر در تمام کارها دخالت کنند، کودک به هیچ عنوان نمی تواند جهان پیرامون خود را کشف کند.

باید به کودک خود اجازه تصمیم گیری دهید

برخی از والدین کارگردان های زندگی فرزند خود هستند. به همین خاطر تعجبی ندارد چنین کودکی در زمان تصمیم گیری نظر والدین را از نظر خود بالاتر بداند. بهتر است بدانید اگر تا ابد به جای کودک خود فکر کنید و تصمیم بگیرید، او هیچ وقت این مهارت را نمی آموزد. برای تقویت این توانمندی ها سعی کنید به او گزینه های ساده ای برای تصمیم گیری بدهید. به عنوان مثال هنگام خواب، اجازه دهید بین دو کتابی که شما پیشنهاد می کنید، یک کتاب را خودش انتخاب کند. توجه داشته باشید نباید گزینه های زیادی روی میز بگذارید (به عنوان مثال او را درگیر رنگ های مدادرنگی با تعداد بالا و تکه های جورچین و پازل نکنید). او را به تعاملات اجتماعی تشویق کنید

به طور معمول کودک تک فرزند در مرکز جهان والدین خود قرار دارد. بر همین اساس ممکن است که در رفتار با هم سالان خود دچار مشکل شود. در صورتی که اگر از سنین پایین روابط اجتماعی داشته باشد به خوبی یاد می گیرد چگونه می تواند اختلافات را حل کرده، نوبت را رعایت کند و وسایل خود را به اشتراک بگذارد. به همین دلیل برای کودک خود شرایطی را مهیا کنید که بتواند با هم سن و سال های خود وقت بگذارد.

منبع : آرگا برچسب :