«آرمان امروز» به بهانه روز ملی نسیم مهرورزی گزارش می دهد

آرمان امروز- ر‌ها معیری: پنجم خرداد «روز ملی حمایت از خانواده زندانیان» بود. به بهانه این روز نگاهی به مشکلات خانواده‌هایی داریم که بیشتر از قشر آسیب‌پذیر جامعه هستند و به واسطه تحمل زندانی شدن سرپرست یا نان‌آور خانواده، حالا «حمایت» در برابر انواع آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی، روانی و اقتصادی برای آن‌ها پررنگ‌تر است. هرچند که قوه قضائیه با بهره‌گیری از بازوان اجرایی همچون بنیاد تعاون زندانیان که مسئولیت درآمدزایی و حرفه‌آموزی را برای زندانیان برعهده دارد و زندانیان می‌توانند با درآمد تعیین شده برای خانواده‌هایشان پول بفرستند یا انجمن حمایت از زندانیان که از خانواده‌های آن‌ها حمایت و در جهت آزادسازی‌شان از طریق ستاد دیه و خیران فعالیت دارد و در کشور ما نیز توجه به خانواده زندانیان قدمت ۸۰ ساله دارد، اما بازهم بسیاری از خانواده‌های زندانیان در معرض بسیاری از آسیب‌ها قراردارند.

کسب و کار، اولویت اول
اما در گزارش‌های می‌دانی و حضور در زندان‌های فشافویه، شهر قم، زندان مرکزی هرمزگان، بسیاری از افراد را مشاهده کردیم که در کارگاه‌های دوچرخه‌سازی، موتورسیکلت‌سازی، کارگاه‌های چوب بری، آلات موسیقی‌سازی، باغ پسته و… مشغول به کار بودند و با درآمد‌هایی از ۲ میلیون و بیشتر هم کم خرج خود بودند و هم خانواده‌شان. همین چند وقت پیش در بازدید می‌دانی خبرنگار «آرمان امروز» از زندان بندرعباس، یکی از محکومان که در کارگاه دوخت لباس «کارگاه خوداشتغالی» مشغول به کار است؛ ۱۸ ماه پیش و قبل از اینکه به زندان بیاید، ملوان بوده و در شارجه امارات دستگیر شده و به ۵ سال حبس ۴۰۰ میلیارد تومان محکوم شده است. چقدر در این کارگاه دارآمد داری؟ «حدود یک میلیون تومان در ماه و به کارت خودمان که از سوی زندان برایمان صادر شده، واریز می‌شود و کمک خرج خودمان و خانواده‌مان است، البته بیشتر هم می‌توانیم کار کنیم.»

در کارگاه‌های خود اشتغالی، بعضی از زندانی‌ها به جای هواخوری ترجیح می‌دهند به کارگاه بروند که از صبح تا ظهر برقرار است. «برزو» مشکل مالی ندارد، نه خودش و نه همسرش، هیچ کدام معتاد نیستند اما به خاطر آنچه که «توطئه برخی همکاران برای یک کارمند وظیفه‌شناس و سندسازی» عنوانش می‌کند، می‌گوید: «اصلاً فکرش را هم نمی‌کردم بعد از ۳ سال زندگی طلایی، به دست آوردن کلی موفقیت در یک زندگی سراسر پاک کاری برای خودم و همسرم که با دنیا آمدن پسرم بسیار هم شیرین‌تر شد، حالا این قدر روزگار من و پسرم سخت باشد. اگر نتوانیم بی‌گناهیمان را اثبات کنیم نمی‌دانم چند سال باید در زندان بمانیم.» امری که رئیس دستگاه قضا در رابطه به آن و به مناسبت ۵ خرداد «روز ملی حمایت از خانواده زندانیان» معتقد است: «باید بستر‌های بازگشت زندانیان به آغوش جامعه را فراهم‌آوریم و در این مسیر، وظیفه و مسئولیت اصلی برعهده ما در دستگاه قضایی است.»

حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای در ادامه خطاب به محمدی رئیس سازمان زندان‌ها گفته است: «ما باید در حوزه کمک به زندانیان و خانواده‌های آنان، به صورت هدفمندتر و با لحاظ اولویت‌ها حرکت کنیم؛ در گام اول، پیشگیری از به زندان افتادن افراد را مدنظر قرار دهیم و سپس به بازاجتماعی شدن، اصلاح، حرفه‌آموزی، ترک عادت ناپسند و رشد دانش و آگاهی در زندانی کمک رسانیم؛ همچنین شرایطی را فراهم‌آوریم که ارتباط زندانی و خانواده‌اش، هدفمندتر باشد؛ اینکه زندانی بعد از بیرون آمدن از زندان به چه شغل و کسب‌وکاری مشغول می‌شود؛ اینکه سلامت او و خانواده‌اش و تحصیل، ازدواج، اشتغال و آینده فرزندانش، چگونه تمشیت می‌شوند، مجموعه مسائلی هستند که بعضاً ما نیز در قبال آن‌ها وظایفی برعهده داریم. » در ادامه محمدی، رئیس سازمان زندان‌ها نیز گفته است: «ما در سازمان زندان‌ها، به موازات کلیه ماموریت‌ها و رسالت‌های سازمانی خود اعم از اقدامات امنیتی، انتظامی، فرهنگی، تربیتی، حرفه‌آموزی و اشتغال، سعی کرده‌ایم توجه ویژه‌ای به خانواده‌های زندانیان به ویژه خانواده‌های نیازمند داشته باشیم.»

آسیب های خانواده زندانیان
طبق آمار حدود ۲۹۰۰ خانواده زندانی در تهران تحت حمایت انجمنهای حمایت زندانیان مرکز قرار دارند، اما مشکلات آن‌ها فقط مالی است؟ در این رابطه یک فعال حقوق کودکان و زنان بی سرپرست به «آرمان امروز» می گوید: خانواده‌های زندانیان هیچ نقشی در چرخه وقوع جرم ندارند و بر اساس اصل شخصی بودن مجازات نیز این خانواده‌ها نباید به آسیب‌هایی که ممکن است به دلیل در حبس بودن سرپرست خانواده برای آنان به وجود آید، دچار شوند. نوشین صفدری می افزاید: متأسفانه بعد از دستگیری و زندانی شدن سرپرست خانوار، خانواده و به‌ویژه فرزندان آن‌ها با انواع و اقسام مسائل و مشکلات و گرفتاری‌ها روبه‌رو می‌شوند و با آسیب‌های اجتماعی و اخلاقی فراوانی مانند مواد مخدر و گرفتار شدن در باند‌های تبهکاری موردتهدید قرار می‌گیرند. تأمین هزینه اجاره منزل، خورد و خوراک، پوشاک، دارو و درمان، تحصیل، همه این‌ها باری سنگین است که بر دوش مادر خانواده می‌افتد و همان مبلغ کمی هم که معمولاً سرپرست خانواده تهیه می‌کرده قطع و خانواده با معضلات زیادی دست به گریبان می‌شود. اگر پدر یا سرپرست خانواده فوت کند آسیبش خیلی کمتر از این است که به زندان بیفتد، چرا که پس از فوت سرپرست خانواده، معمولاً بستگان و دوستان به خانواده مراجعه، دستگیری و کمک می‌کنند و باعث می‌شوند غم و اندوه از دست دادن سرپرست کمتر شود ولی به محض این که سرپرست خانواده‌ای روانه زندان شد، همه اطرافیان، حتی بستگان درجه یک هم از اطراف آن خانواده پراکنده می‌شوند و سعی می‌کنند که دیگر هیچ گونه ارتباطی با آن‌ها نداشته باشند، لذا مشکلات صدچندان می‌شود. از دیگر مشکلات آنها، درآمد زایی و اشتغال است و پولی که پدر برای آنها درمی آورد، هر چند کم، مانند تکیه گاه عمل می کند و اینجاست که باید به دستورات رئیس قوه قضائیه عمل شود.