آرمان امروز- گروه جامعه: «باید روند مبارزه با مافیای زباله ادامه داشته باشد» این گفته های معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزارت دادگستری تاییدی بر وجود مافیای زباله در کشور است. مافیایی که پیش تر درآمدهای نجومی آنها با بهره گیری از افراد آسیب دیده جامعه یا کودکان اتباع و داخلی حاشیه ساز شده بود، به نحوی که طبق گزارش مسئولان پسماند کلانشهری مانند تهران، «درآمد این مافیا ماهانه ۳۰ میلیون تومان به ازای هر زباله‌گرد است» آمار دقیقی از تعداد زباله گردها در کشور و تهران وجود ندارد، اما پیش تر گفته شده بود که از ۶ هزار زباله گرد تهران فقط هزار نفر باقی مانده اند.

با این حال عسگر جلالیان، معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزارت دادگستری معتقد است که عزم جدی در شهرداری تهران در مبارزه با آسیب‌های اجتماعی شکل گرفته و آن‌طور که سازمان مدیریت پسماند گزارش داده است؛ تعداد زباله‌گردان از ۶ هزار و ۵۰۰ نفر به هزار تا هزار و ۵۰۰ نفر کاهش یافته است. تعداد باقی مانده هم باید با همکاری شهروندان جمع شوند. ما با عنوان وزارت دادگستری که حوزه حقوق بشر و مباحث مرتبط با حقوق شهروندی را دنبال می‌کنیم، موضوع برایمان مهم است. در این راستا در شورای معاونین خود گزارش ارائه کردیم، مکاتباتی که باید انجام دهیم را انجام دادیم و به اطلاع دادستان کل تهران و معاون حقوق عامه دادستان کل کشور نیز رساندیم.»

این گفته ها در شرایطی مطرح می شود که رضا محمدی در ۲۳ اردیبهشت ماه امسال و در رابطه با موضوع تفکیک زباله از مخازن زباله گفته بود: «این اقدام جرم است و گاراژهایی که خرید و فروش زباله می‌کنند با آن‌ها برخورد می‌شود و برای این موضوع دستور قضایی اخذ کردیم و تاکنون ۸۰ گاراژ پلمب شده است. خودروهایی که نسبت به جمع‌آوری و انتقال این زباله‌ها اقدام می‌کنند از طریق همکاران‌مان مستقر در بزرگراه‌ها رصد و نهایتا با همکاری پلیس راهور توقیف می‌شوند. بی‌تردید امروز زباله‌گردها کاهش پیدا کرده‌اند.» به گفته این مسئول در شهرداری تهران، مافیای زباله به ازای یک زباله‌گرد ماهانه ۳۰ میلیون تومان درآمد کسب می‌کرد.

زباله‌گردی در ابتدا با هدف پیدا کردن اشیای قابل استفاده یا جمع‌آوری ته‌مانده مواد غذایی در دامداری‌ها از میان زباله‌ها رواج پیدا کرد. اما بعدها با اجرای طرح‌های بازیافت به شدت گسترش یافت؛ شغل تعریف‌نشده‌ای که از یک سو دامن سلامت بخش قابل توجهی از کودکان و بزرگسالان شهرهای بزرگ را گرفته است. کسی نتوانسته مافیای زباله‌گردی که کودکان و نوجوانان به آنها «عمو»، «آقا» یا «ارباب» می‌گویند را شناسایی کنند، اما همواره دستمایه اظهار نظر مسئولان شهری و بهزیستی برای اظهار نظر بوده است.

فرشید یزدانی، مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان درباره زندگی این این کودکان گفته‌ بود: «زباله‌گردها، اعم از کودک یا بزرگسال در کمپ‌ها زندگی می‌کنند، در گودهای پر از زباله، میکروب و بو به سرمی‌برند و امکانات درمانی و دارویی ندارند.» البته در این شرایط نمی‌توان نقش رکود اقتصادی و گسترش فقر در جامعه را نادیده گرفت، مثلا در شهری مانند تهران بیش از ۳۵۰۰ محل اسکان و مددسرا برای کارتن‌خواب‌ها و بی‌خانمان‌ها وجود دارد، اما شهرداری به تنهایی نمی تواند در این راه موفق باشد و نیاز به کمک دیگر سازمان ها دارد.با این حال فرزاد هنرور مسئول روابط عمومی شهرداری منطقه ۱۲ تهران گفته است: «یکی از مشکلات و معضلات امروزه در مدیریت شهری، وجود افراد کتفی کولی‌ها و زباله‌گردها در شهر بوده که در طی شب‌ها و گاهی حتی در طول روز مشغول جمع‌آوری و پاره کردن کیسه‌های زباله و جمع‌آوری آنها هستند؛ این افراد گاهی به صورت گونی بر دوش و گاهی به همراه چرخ دستی‌ها در جست وجوی زباله هستند.»