آرمان امروز گزارش می دهد؛

 

آرمان امروز-سرویس دیپلماسی: رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که چندی پیش به ایران سفر کرده بود، تنها سه هفته مانده به جلسه شورای حکام در گفتگو با فایننشال تایمز گفت که تهران برای نخستین‌بار طی بیش از یک سال گذشته عزم خود را برای «گفتگوی جدی» با آژانس نشان داده است. رافائل گروسی همچنین تصریح کرد که روابط جمهوری اسلامی ایران و آژانس که در ماه‌های گذشته پرتنش بوده، ممکن است وارد «مرحله دیگری» شود و افزود که به نظر می‌رسد تهران مایل به گفتگو درباره مسائل «اساسی» است. آقای گروسی روز دوشنبه ششم مه به دعوت محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران به تهران سفر و با آقای اسلامی و دیگر مقامات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی گفتگو کرد. این نخستین سفر مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران از مارس ۲۰۲۳ تاکنون بود.

گروسی در پی این سفر گفت که احساس می‌کند فرصتی برای حل و فصل برخی از موارد اختلاف میان تهران و آژانس از جمله افزایش توانایی آژانس برای نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران به وجود آمده است. به نظر می‌رسد که در آستانه جلسه شورای حکام آژانس انرژی اتمی، جمهوری اسلامی وعده‌هایی را به مدیر کل این آژانس مبنی بر نصب مجدد دوربین‌ها در سایت‌های هسته‌ای داده است. جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار است روز سوم ژوئن در مقر این سازمان در وین، پایتخت اتریش برگزار شود. رافائل گروسی گفت: «من در آن‌ها این درک را دیدم که بهتر است به جای ادامه به روند واگرایی که ممکن است منجر به تشدید تنش‌ها و حتی شاید خطرات بیشتر از جمله جنگ شود، بهتر است کمی تعامل داشته باشیم. این موضوع بسیار مهم است، زیرا که ما پس از ماه‌ها دوباره باهم ارتباط برقرار کردیم.» او افزود که ایران و واشنگتن همچنان «کانالی دوجانبه» را باز گذاشته‌اند.
مقامات ارشد آمریکایی و ایرانی در ماه ژانویه در عمان با هدف کاهش تنش‌های ناشی از جنگ اسرائیل و حماس مذاکرات غیر مستقیمی داشته‌اند. کوویل، محقق موسسه روابط بین‌الملل و استراتژیک در پاریس و استاد اقتصاد مدرسه کسب و کار نوانسیا که ۲۰ سال اخیر را به مطالعه بر ایران معاصر پرداخته و مقالات بسیاری در این زمینه منتشر کرده است، در آستانه سفر آقای گروسی به تهران در گفتگو با یورونیوز گفته بود: «به نظر من ایران هیچ‌گاه درهایش را واقعا به روی بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای نبسته‌ است. من فکر می‌کنم که هنوز ایران در واقع امیدوار است که با ایالات متحده به توافق برسد. به همین دلیل است که همچنان به تلاش خود ادامه داده و ارتباط خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حفظ کرده‌ است.» این البته نخستین بار نیست که جمهوری اسلامی پیش از جلسه شورای حکام گام‌هایی را برای مصالحه بر می‌دارد. تصویب قطعنامه‌ای در این شورا می‌تواند بار دیگر عواقبی را برای برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی و امید به رفع تحریم‌ها همراه داشته باشد.

جمهوری اسلامی در سفر ماه مارس سال گذشته آقای گروسی به تهران، متعهد شده بود که حدود ۳۰ دوربین نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در تاسیسات هسته‌ای خود نصب کند، با این‌حال تنها ۹ دوربین عملیاتی شد. در نتیجه تنش‌های «چشم در برابر چشم» اخیر ایران و اسرائیل، برخی از تحلیل‌گران نسبت به احتمال گسترش برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران هشدار دادند. آن‌ها می‌گویند که ممکن است تهران از این برنامه به عنوان اهرم فشاری بر آمریکا و هشداری به دیگر دشمنانش استفاده کند. گروسی نیز روز ۲۳ آوریل در گفتگو با دویچه‌وله گفته بود که جمهوری اسلامی ایران اکنون به جای چند ماه تنها چند هفته با غنی‌سازی اورانیوم به حد مورد نیاز برای بمب اتمی فاصله دارد. او پس از بازگشت از تهران گفت که ایران از زمان حملات هفتم اکتبر حماس و حملات تلافی‌جویانه اسرائیل به غزه مقیاس یا سرعت فعالیت‌های هسته‌ای خود را تغییر نداده است و افزود: «هیچ مدرکی دال بر این که جمهوری اسلامی ایران به سمت برنامه تولید تسلیحات هسته‌ای حرکت کرده و یا درحال برنامه‌ریزی برای حرکت به آن‌سو است، وجود ندارد.» تهران بیش از دو سال است که غنی‌سازی اورانیوم با غلظت تا ۶۰ درصد را به عنوان بخشی از پاسخ به اقدام دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا مبنی بر خروج از برجام، در دستور کار خود قرار داده است.
آقای گروسی گفت که تهران اکنون مواد مورد نیاز برای تولید سه بمب هسته‌ای را در عرض چند هفته در اختیار دارد و افزود: «نوساناتی در تولید اورانیوم با غلظت ۶۰ درصد وجود داشته اما چشمگیر نبوده است. این تولید پیشتر سرعت بیشتری داشت، اما اکنون بنابر مشاهدات من، سرعت آن عادی است، مثل آرام دویدن است.
اما شکی نیست که برنامه هسته‌ای ایران در حال گسترش است و مدام بزرگتر، گسترده‌تر و قدرتمند‌تر می‌شود.»

به گفته مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مذاکرات میان آژانس و تهران پس از بازگشت وی، همچنان در سطح فنی ادامه داشته است. اگرچه تهران در این سفر هیچ تعهدی به‌ آژانس نداده است اما دو طرف توافق کردند که در مورد موضوعات مورد مناقشه به مذاکره ادامه دهند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌ امیدوار است که بتواند بار دیگر ایران را به نصب دوربین‌ها و پذیرش بازرسان در سایت‌های اتمی متقاعد کند. از سوی دیگر با توجه به سخنان اخیر کمال خرازی، مبنی بر این که «آمریکایی‌ها می‌گویند دیپلماسی بهترین راه است، ما هم آماده‌ایم.» به نظر می‌رسد ایران هم امیدوار است تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و انتخاب احتمالی دونالد ترامپ، به توافقی با آژانس و به تبع آن با آمریکا دست‌ یابد.