ناامیدکننده‌تر اما زمانی بود که پای مباحث فرهنگی به میان می‌آمد. فرهنگ‌سازانِ دیروزی- که نتیجه‌ی قول و فعلشان امروز اظهر من‌الشمس است- در این موضع، یا طفره می‌رفتند و از سخن به سراشیب سکوت می‌غلتیدند؛ یا آن‌گونه شعار می‌دادند که انگار با رسالت و هدایت جدیدی در باب فرهنگ مبعوث شده‌اند.