روزنامه دنیای اقتصاد / ۱۴۰۲/۱۲/۰۷
شارژر قدرت ریال
رئیسکل بانک مرکزی چندی پیش با برشمردن برخی سازوکارها از چرخههای تضعیف ریال گله کرد و از دستگاه قضایی خواست با کسانی که در معاملات خود از ابزارهایی به غیر از ریال استفاده میکنند، بهطور جدی برخورد کند. این اظهارات تایید میکند که سیاستگذار تهدید بزرگ کنار گذاشته شدن ریال را به درستی تشخیص داده، اما ابزارش برای مقابله با این تهدید چیست؟ تجربه آزمودهشده نشان میدهد رویکرد قهری بدون ایجاد انگیزههای اقتصادی، با شکست روبهرو خواهد شد. بررسیها حاکی از آن است که عواملی چون تورم مزمن، سیاستهای نامناسب مالیاتی، نرخ سود حقیقی منفی، فقدان اسکناس مناسب با معاملات، خروج سرمایه و انتظارات تورمی از کانال نوسانات ارزی موجب میشود تا ریال در موضع ضعف قرار بگیرد. در مقابل، آنچه میتواند این چرخه را متوقف کند، نخست اعتماد به سیاستگذار است و موضوع دیگر اینکه استفاده از ریال نسبت به سایر ابزارها نفع و سهولت بیشتری را نسبت به سایر رقبا نصیب آحاد اقتصادی کند. در سالهای اخیر با وجود تورم افسارگسیخته، اسکناس مناسبی در دسترس عموم نبوده است؛ درحالیکه همه کشورها سطح استانداردی را برای انجام معاملات با اسکناس مراعات میکنند. از منظر عموم، این امر به معنی رصد بیش از حد روی معاملات عادی روزانه تلقی میشود و همین مساله بر اعتماد عمومی اثر منفی میگذارد. از دیگر سو، گرهخوردن مالیات با تراکنشهای بانکی موجب شده است که پیشرفت سیاستگذاری در نظام پرداخت در بستر سامانهها به زیان ریال عمل کند. ضروری است برای احیای ریال، از یک طرف حدی از پرداختها بار دیگر بر دوش اسکناس قرار گیرد و از طرف دیگر مالیاتگذاری و رصد فعالیت افراد از کانالهای دیگری غیر از تراکنشها، آن هم از سوی سازمان امور مالیاتی و نه سیاستگذاری پولی دنبال شود.