ایران به واسطه جایگاه جغرافیایی و ژئواستراتژیک خود، همواره در طرح رقابت قدرت‌‌‌های بزرگ جای داشته و از گزند حوادث ناشی از آن متضرر شده است. نمونه‌‌‌هایی از آن در تاریخ معاصر ما، «شکار بزرگ» نامیده می‌شود که تقابل بین روسیه و بریتانیا در فاصله سال‌های 1907-1834 را دربرمی‌گیرد و ایران به یکی از کانون‌‌‌های این رقابت تبدیل شد. یا دو جنگ‌‌‌جهانی که به‌‌‌رغم حتی اعلام بی‌‌‌طرفی، تبعات چنین رقابتی دامنگیر ایران نیز شده بود. نکته مشترک در اغلب بحران‌های بین‌المللی معاصر که ایران را نیز گرفتار خود کرده، حضور همسایه شمالی ما روسیه در بطن آن بوده که ایران به عنوان یکی از کانون‌‌‌های توجه روس‌‌‌ها، فارغ از نوع و شکل حکومت جاری در مسکو، در طرح‌‌‌های رقابت این کشور حضور داشته است.