روزنامه دنیای اقتصاد / ۱۴۰۲/۱۲/۰۹
مدلی ساده برای رابطه بازار سرمایه ایران با متغیرهای کلان اقتصادی
واکاوی چگونگی نقش متغیرهای کلان اقتصادی در تحرکات بازار سهام، طی دهههای گذشته همواره یکی از موضوعات جذاب پژوهشگران حوزه اقتصاد و مالی بوده است. پیشینه بازار سهام در اروپا به سالهای نخستین قرن هفدهم میلادی بازمیگردد و در آمریکا نیز بازار سهام والاستریت در سالهای پایانی قرن هجدهم شروع به فعالیت کرد. اما اقتصاد کلان و اقتصادسنجی از میانه دهه 1930 به عنوان دو شاخه نوپا از علم اقتصاد مطرح شدند. از سوی دیگر، ایجاد نظامهای ملی جمعآوری، محاسبه و ثبت دادههای اقتصادی نیز عمدتا پس از جنگ جهانی دوم در اغلب کشورها فراگیر شد. بنابراین با در دسترس قرار گرفتن دادهها، ارائه نظریات و توسعه ابزارهای کمّی، کنجکاویهای نظری و تجربی پژوهشگران در باب کشف قانونمندیهای میان متغیرهای کلان و بازار سهام در نیمه دوم قرن بیستم آغاز شد. نقطه عطف این پژوهشها را میتوان سال 1965 دانست؛ سالی که پل ساموئلسون (برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال 2013) و یوجین فاما (برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال 2013) مستقل از یکدیگر نظریه مشهور موسوم به «فرضیه بازار کارا» را ارائه کردند.