بیرجند، به روایت برخی منابع تاریخی، در اواخر حکومت ساسانیان و توسط زرتشتیان یزدی و کرمانی به عنوان منزلگاهی در حاشیه کویر و در مسیر عبور از کویر به سمت شمال خراسان بزرگ و ماوراءالنهر بنا شده است. باغ اکبریه یکی از بنا‌های تاریخی این شهر است. بیرجند نخستین شهر در ایران است که دارای سازمان آبرسانی بوده و بنگاه آبلوله بیرجند به عنوان اولین سازمان آبرسانی ایران شناخته می‌شود. اسدالله علم، یکی از چهره‌های تاریخی معروف این شهر است.