اگر دخانیات را یک پدیده در جوامع بشری بدانیم، در نگاه نخست می‌بینیم که نسبت به آن گرایش ایجاد شده و در گام بعدی به ستایش رسیده است و این ستایش به استمرار رسیده و در نتیجه، گرایش و مصرف دخانیات از سوی بخشی از جمعیت جهان ادامه دارد و این در حالی است که اگر پس از گرایش به ستایش نمی‌رسید و ستایش استمرار نمی‌یافت، وارد مرحله گریز شده و با استمرار یافتن مرحله گریز، مواد دخانی با ستیز مواجه می‌شدند و در نهایت، مصرف دخانیات سیر کاهشی می‌یافت