روزنامه شرق / ۱۴۰۳/۰۲/۲۲
«پلتفرم» دولت و حکومت در ایران
جوامع ویژگیهای ساختاری دارند که چونان «پلتفرمی» برای قدرت عمل میکنند. مثلا، زمین یک پلتفرم است که میتوانید با توجه به قابلیتهایی که دارد، بهرههای گوناگون از آن ببرید؛ کشاورزی کنید یا کارخانه بنا کنید یا مکتب و مدرسه بسازید. یک جامعه نیز اینچنین است و پلتفرمهای قومی، مذهبی، نظامی و طبیعی دارد. همواره قوم و قبیله سفت-پیمان و دیرپا خود را بر پیوندهای سستبنیان و زودگذر سیاسی تحمیل میکند. گروهها میتوانند با نیرنگهای رنگارنگ از مخزنالاسرار این «پلتفرم»ها بهرهبرداری سیاسی کنند و از «پلتفرم» قوم و قبیله، از نهاد نظامی و امنیتی، یا حتی از پلتفرم مالکیتِ منابع طبیعی بهره قدرت کشند. عالیترین شکل بهرهبرداری، تشکیل دولت است که نتیجه همین بهرهبرداریهاست. یک دولت میتواند بر یکی یا ترکیبی از همین پلتفرمها استوار شود. چینش دولت ناشی از چین و شکن ساختارهای زمینشناسی اجتماعی است.